KA R A KTER I STI K BU BU K TA N D A N P I SA N G D A R I EM P A T V A R I ETA S DAN P OTEN SI P EKT I N N Y A SEBA GA I PRE BI OTI K BA GI L a ct o b a c i l l u s a ci d o p hi l u s
Abstract
Ta
nda
n
pisan
g
mer
upa
ka
n
li
mbah
da
ri
tana
man
pisang
y
a
n
g
kur
a
n
g
ter
manf
a
a
tkan
se
c
a
r
a
maksim
a
l.
P
a
da
umum
n
y
a
ba
g
ian
da
ri
tana
man
pisang
menga
ndun
g
se
n
y
a
wa
s
e
ra
t
ba
ik
y
a
n
g
lar
ut
a
ir
maupun
y
a
n
g
ti
da
k
la
rut
a
ir.
S
e
n
y
a
wa
se
ra
t
ter
diri
a
ta
s
se
lul
ose,
he
mi
se
lul
ose,
pe
kti
n
da
n
g
um.
L
im
ba
h
tanda
n
pisang
d
a
pa
t
dibuat
bu
buk
se
lanjutn
y
a
bubuk
tanda
n
pisan
g
da
p
a
t
d
iekstra
k
pe
kti
nn
y
a
.
P
e
kti
n
mer
upa
ka
n
poli
sa
ka
rida
lar
ut
a
ir
y
a
n
g
mempun
y
a
i
sif
a
t
da
pa
t
lar
ut
didala
m
pe
lar
ut
polar
.
P
e
kti
n
be
rpote
nsi
mening
k
a
tkan
popu
lasi
pr
obiot
ik
L
ac
tobacill
us
ac
idophi
lus
.
Tujua
n
d
a
ri
p
e
ne
li
ti
a
n
ini
a
da
lah
men
g
e
t
a
hui
ka
ra
kte
risti
k
bubuk
tanda
n
pisang
,
r
e
nde
men
p
e
kti
n
bubuk
tanda
n
pisang
se
rt
a
potensi
n
y
a
d
a
lam menin
g
ka
tk
a
n populasi probioti
k
L
ac
tobacill
us
a
c
idophi
l
lus
.
P
e
ne
li
ti
a
n
mel
iput
i
dua
taha
p
y
a
it
u
pe
mbu
a
tan
bubuk
tanda
n
pisang
da
n
a
na
li
sis
re
nde
men
pe
kti
n
se
rta
potensi
pr
e
biot
ik
be
rda
sa
rka
n
ke
m
a
mpuan
bubuk
tanda
n
pisang
se
b
a
g
a
i
ad
junct
(pe
mbaw
a
)
pr
obiot
ik
L
.
ac
idophi
lu
s
.
B
ubuk
tanda
n
pisang
dibuat
da
ri
pisan
g
jenis
plant
ain
(pisa
ng
ke
pok,
a
g
un
g
)
da
n
jenis
banana
(pisa
ng
c
a
ve
ndish
,
mas)
.
Eva
luasi
potensi
pr
e
bio
ti
k
pe
kti
n
bubuk
tanda
n
pisang
mengg
un
a
ka
n ba
kt
e
ri
L
. ac
idophi
lus.
P
e
ne
li
ti
a
n
ter
diri
da
ri
sa
tu
fa
ktor
y
a
it
u
fa
ktor
va
rie
tas
pisan
g
(pisa
n
g
ke
pok,
a
g
un
g
,
c
a
v
e
ndish
da
n
mas)
de
n
g
a
n
pe
n
g
u
langa
n
se
ba
n
y
a
k
dua
ka
l
i.
Da
ta
pe
ne
li
ti
a
n
diol
a
h
de
n
g
a
n
mengg
un
a
ka
n
metode
de
skripti
f
y
a
n
g
disaji
ka
n
da
lam
be
ntuk t
a
be
l ata
u
g
r
a
fik.
P
a
ra
mete
r
y
a
n
g
diama
ti
meliput
i
de
ra
jat
puti
h
,
ka
da
r
a
ir,
ka
d
a
r
p
e
kti
n,
ka
da
r
poli
fe
nol,
da
n
uji
potensi
pe
rtumbuha
n
be
rda
sa
rk
a
n
pe
ning
k
a
tan
p
opulasi
pr
obiot
ik
L
.
ac
idophi
lus
pa
da
media
pe
kti
n
.
Ha
sil
pe
ne
li
ti
a
n
menunjukka
n
ba
hwa
va
rie
tas
pisan
g
y
a
n
g
b
e
r
be
da
men
g
ha
sil
ka
n
d
e
ra
j
a
t
puti
h,
ka
da
r
a
ir,
k
a
da
r
pe
kti
n,
ka
da
r
poli
fe
nol
da
n
popu
lasi
ba
kter
i
pr
obiot
ik
y
a
n
g
be
ra
g
a
m.
D
e
ra
j
a
t
puti
h,
ka
da
r
a
ir
da
n
k
a
da
r
poli
f
e
nol
bubuk
tanda
n
pisan
g
be
rva
ri
a
si.
Ka
da
r
a
ir
te
rtingg
i
ter
da
pa
t
pa
d
a
bubuk
tand
a
n
pisang
c
a
ve
ndish
,
se
d
a
ng
k
a
n
de
r
a
jat
puti
h
(
w
hit
e
ne
ss
)
ter
ti
ngg
i
ter
d
a
pa
t
p
a
da
bubuk
tanda
n
pisan
g
ke
pok.
R
e
nde
men
pe
kti
n
t
e
rtingg
i
ter
da
pa
t
pa
d
a
tepun
g
tanda
n
mas
y
a
it
u
se
be
s
a
r
9,35%
.
B
ubuk
tanda
n
pisang
a
g
un
g
,
ke
pok
d
a
n
c
a
ve
n
dish
memil
iki
re
nde
men
pe
kti
n
se
be
sa
r
7,65%
;
7,14%
;
da
n
4,89%
.
Va
rie
tas
pis
a
ng
y
a
n
g
be
rbe
da
menu
njukkan
potensi
pr
e
biot
ik
pe
kti
n
y
a
n
g
b
e
ra
ga
m
be
rda
s
a
rk
a
n
pe
rse
nt
a
se
pe
rtu
mbuhan
L
.
ac
idophi
lu
s
.
Nilai
pe
rse
ntase
L
.
ac
idophi
ll
us
pa
da
m
e
dia
p
e
c
ti
n
d
a
ri
bubuk
tand
a
n
pisan
g
ke
pok
lebih
ti
ng
g
i
(16,7
9
%
)
dibanding
ka
n
d
e
n
g
a
n
p
e
kti
n
da
ri
tanda
n
pisa
ng
mas
(14,3
2%)
,
c
a
v
e
ndish
(1
2,49%
)
da
n
a
g
un
g
(4,7
6%)
.
H
a
l
ini
da
p
a
t
disi
mpul
ka
n
ba
hwa
pe
kti
n
y
a
n
g
di
e
kstra
k
da
ri
tanda
n
pi
sa
ng
k
e
pok
menunjukk
a
n
sifa
t
pr
e
biot
ik
y
a
n
g
lebih
ba
i
k
ka
re
na
pe
rs
e
ntase
pe
rtumbuha
n
L
.
ac
idophi
lus
pa
li
ng
ti
ngg
i dar
i keti
g
a
v
a
rie
tas
pisang
(
m
a
s, ca
v
e
ndish
da
n a
g
un
g
).