AN ALIS IS HUB UN G A N A NTAR A TIN G KAT P E N G E T AHUA N DE NG AN S IK A P P ASIE N M E N G E NA I K E B UTUHAN P E M A K AI AN G IG I T I RU AN P ASC A P E N CA B UTA N G I G I DI K L INIK B E DA H MU L UT RSG M UN I VERS IT AS JE M B E R
Abstract
Ke
hil
a
n
g
a
n
b
e
be
r
a
pa
gig
i
men
y
e
b
a
bka
n
k
e
ti
da
kn
y
a
mana
n
da
n
memi
li
ki
da
mpak
pa
d
a
ke
hidup
a
n
pa
sien
s
e
pe
rti
p
e
nur
una
n
e
fisiensi
kun
y
a
h,
ga
n
gg
ua
n
ke
laina
n
bica
r
a
,
membur
ukn
y
a
p
e
na
mpi
lan,
da
n
ter
g
a
n
gg
un
y
a
k
e
be
rsiha
n
mul
ut.
Ole
h
ka
r
e
na
it
u
pa
da
ka
sus
ke
hil
a
n
g
a
n
g
i
g
i
ha
rusla
h
menda
p
a
t
pe
rh
a
ti
a
n
y
a
n
g
mema
da
hi
da
n
se
ge
ra
menda
pa
t
pe
r
a
wa
t
a
n
y
a
n
g
l
e
bih
lanjut
y
a
it
u
de
nga
n
mengg
un
a
ka
n
g
i
g
i
ti
rua
n
.
J
ika
ti
da
k
se
g
e
ra
di
ga
nti
,
maka
a
ka
n
ter
jadi
m
ig
ra
si,
d
a
n
rota
si pada
g
i
g
i, er
upsi
b
e
rle
bih.
P
e
nti
ng
n
y
a
pe
n
ge
tahua
n
tenta
ng
ke
s
e
ha
tan
g
i
g
i
da
n
mul
ut
a
kibat
ke
hil
a
ng
a
n
gi
g
i,
buka
n
ha
n
y
a
se
ke
d
a
r
se
les
a
i
dica
but
l
a
n
g
su
ng
di
bi
a
rka
n
b
e
g
it
u
sa
ja
teta
pi
a
da
pe
ra
w
a
tan
lanjutan
y
a
it
u
pe
mbuata
n
g
i
g
i
ti
rua
n.
Masa
lah
utama
y
a
n
g
ter
da
pa
t
da
lam
mas
y
a
ra
k
a
t
y
a
it
u
ba
n
y
a
k
mas
y
a
ra
k
a
t
y
a
n
g
suda
h
menge
tahui
tenta
n
g
p
e
nge
tahua
n
ke
se
ha
tan
g
i
g
i
da
n
mul
ut
teta
pi
ti
da
k
mela
ku
ka
n
pe
ra
w
a
tan
se
lanjut
n
y
a
y
a
it
u
pe
mbuata
n
g
i
g
i
ti
rua
n.
S
e
lain
it
u
jug
a
ter
leta
k
pa
da
sikap
menta
l
p
a
sien
y
a
n
g
mer
upa
ka
n
g
a
mb
a
ra
n
ke
pr
ibadia
n
pa
sien
da
n
m
oti
va
si
pa
sien
ter
se
but
se
hubunga
n
de
nga
n
pe
ra
w
a
tan
p
ro
stodo
nti
k,
se
hingg
a
e
r
a
t
ka
it
a
nn
y
a
a
ntar
a
s
ikap
da
n
pe
nge
tahua
n
te
rha
da
p
p
e
nti
ng
n
y
a
men
c
a
p
a
i
ke
be
rha
sil
a
n
da
lam
suatu
pe
ra
w
a
tan
pr
ostod
onti
k.
Tujua
n
da
ri
pe
n
e
li
ti
a
n
ini
a
da
l
a
h
men
ge
tahu
i
hubunga
n
a
ntar
a
ti
ng
ka
t
pe
nge
tahua
n
de
n
ga
n
sik
a
p
pa
sien
men
g
e
n
a
i
ke
b
utuhan
pe
mak
a
ian
g
i
g
i
t
irua
n
pa
s
c
a
pe
nc
a
butan
g
i
g
i
di
kli
nik
B
e
da
h
Mul
ut
R
S
GM
Unive
rsitas
J
e
mber
tahun
2012.
J
e
ni
s
pe
ne
li
ti
a
n
ini
a
da
lah
o
bser
va
sional
a
n
a
li
ti
k
de
ng
a
n
pe
nde
k
a
tan
c
ross
se
c
ti
ona
l.
P
opulasin
y
a
y
a
it
u
pa
si
e
n
pa
sc
a
p
e
nc
a
but
a
n
g
i
g
i
pa
da
bulan
Oktob
e
r
201
2
di
Klini
k B
e
da
h
Mul
ut
R
S
GM
Unive
rsitas
J
e
mber
.
B
e
sa
r
sa
mpel
y
a
n
g
di
g
un
a
ka
n
da
lam
pe
ne
li
ti
a
n
ini
a
da
lah
33,
46
or
a
n
g
da
n
dibul
a
tka
n
menja
di
40
or
a
n
g
.
P
e
ng
hit
un
g
a
n
be
sa
r
sa
mpel
untuk
populasi
y
a
n
g
diketa
h
ui
jum
lahn
y
a
dihi
tung
de
n
ga
n
meng
g
un
a
ka
n
rumus
S
lovi
n
(da
lam
Hu
s
e
in
,
20
04)
dim
a
na
s
a
mpel
dii
n
struksi
ka
n
untuk
meng
isi
ku
e
sione
r.
Uji
S
pe
a
rm
a
n
menunj
ukka
n
sig
ni
fika
nsi
<
0,0
5
se
hingga
ha
k
nol
dit
olak,
da
n
be
ra
rti
a
da
hubun
ga
n
a
nta
ra
ti
ng
k
a
t
pe
n
g
e
tahu
a
n
da
n
sikap
pa
sien
men
g
e
n
a
i
ke
butu
ha
n
pe
makia
n
g
i
g
i
ti
rua
n.
Da
ri
h
a
sil
pe
ne
li
ti
a
n
y
a
n
g
tela
h
dil
a
kuka
n
da
pa
t
disi
m
pulkan
ba
hwa
a
da
hu
bug
a
n
a
ntar
a
ti
n
g
ka
t
pe
nge
tahua
n
ke
se
ha
tan
g
i
g
i
d
a
n
mul
ut
de
nga
n
sikap
men
ge
na
i
ke
butuhan
pe
mak
a
ian
g
i
g
i
ti
rua
n
pa
sc
a
pe
n
c
a
butan
g
i
g
i.
P
e
ng
e
t
a
hua
n
ke
s
e
ha
tan
g
i
g
i
da
n
mul
ut
diar
ti
ka
n
se
ba
g
a
i
su
a
tu
upa
y
a
a
tau
ke
g
i
a
tan
untuk
men
c
ipt
a
ka
n
pe
rilaku
mas
y
a
ra
ka
t
y
a
n
g
kondusi
f
untuk
k
e
s
e
ha
tan
g
i
g
i
da
n
mul
ut.
Ar
ti
n
y
a
pe
nd
idi
ka
n
ke
se
ha
tan
be
rup
a
y
a
a
g
a
r
mas
y
a
ra
k
a
t
men
y
a
d
a
ri
a
t
a
u
menge
tahui ba
ga
im
a
na
c
a
ra
m
e
melihar
a
ke
s
e
ha
ta
n g
i
g
i d
a
n mul
ut m
e
r
e
ka
,
ba
g
a
im
a
n
a
c
a
ra
men
c
e
g
a
h
ha
l
ha
l
y
a
ng
me
ru
g
ikan
ke
se
ha
t
a
n
g
ig
i
da
n
mul
ut
mer
e
ka
da
n
or
a
ng
lain,
ke
sa
da
r
a
n
mas
y
a
ra
ka
t
ini
disebut
ti
ngka
t
ke
sa
da
ra
n
a
t
a
u
p
e
nge
tahua
n
mas
y
a
ra
k
a
t
t
e
ntan
g
ke
se
ha
tan
g
ig
i
d
a
n
mul
ut.
Collections
- UT-Faculty of Dentistry [2062]