P E N E R A P A N M E T O D E R O L E P L A Y IN G U N T U K M E N IN G K A T A N M O T IV A S I D A N H A S IL B E L A JA R S IS WA K E L A S IV P E M B E L A JA R A N IP S P O K O K B A H A S A N M A S A L A H S O S IA L D I S D N P A N G K E M IR I II S ID O A R JO
Abstract
P
e
m
be
l
a
j
a
r
a
n
pe
ndi
di
ka
n
I
P
S
buk
a
n
ha
n
y
a
be
r
si
f
a
t
t
e
or
i
t
i
s,
t
e
t
a
pi
j
u
g
a
pr
a
kt
i
s.
K
a
j
i
a
n
I
P
S
m
e
l
i
put
i
m
a
t
e
r
i
i
l
m
u
i
l
m
u
s
osi
a
l
y
a
n
g
b
e
r
hubun
g
a
n
de
nga
n
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
,
ge
j
a
l
a
,
m
a
sa
l
a
h,
da
n
p
e
r
i
st
i
w
a
t
e
nt
a
ng
k
e
hi
dupa
n
b
e
r
sosi
a
l
.
P
e
m
be
l
a
j
a
r
a
n
I
P
S
di
ha
r
a
pka
n
be
r
g
un
a
d
a
l
a
m
m
e
ng
i
de
nt
i
f
i
ka
si
,
m
e
n
g
a
na
l
i
si
s,
da
n
m
e
nc
a
r
i
a
l
t
e
r
na
t
i
f
e
pe
m
e
c
a
ha
n
m
a
sa
l
a
h
m
a
sa
l
a
h
sosi
a
l
da
l
a
m
m
a
s
y
a
r
a
ka
t
.
U
nt
uk
i
t
u
di
pe
r
l
uka
nn
y
a
m
e
t
od
e
y
a
n
g
t
e
pa
t
.
K
e
n
y
a
t
a
a
n
n
y
a
be
r
da
sa
r
ka
n
ha
si
l
obse
r
va
si
a
w
a
l
da
n
w
a
w
a
nc
a
r
a
y
a
ng
di
l
a
kuka
n
pe
ne
l
i
t
i
,
gur
u
m
a
si
h
m
e
n
gg
una
ka
n
m
e
t
ode
pe
m
be
l
a
j
a
r
a
n
konve
nsi
o
na
l
se
pe
r
t
i
di
S
D
N
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
doa
r
j
o.
A
k
i
ba
t
n
y
a
,
m
ot
i
va
si
be
l
a
j
a
r
da
n
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
r
e
nda
h.
B
e
r
d
a
sa
r
k
a
n
p
e
r
m
a
s
a
l
a
h
a
n
t
e
r
se
but
,
m
a
ka
di
l
a
k
uka
n
pe
ne
l
i
t
i
a
n
de
n
g
a
n
m
e
ne
r
a
pk
a
n
m
e
t
ode
pe
m
be
l
a
j
a
r
a
n
rol
e
pl
ay
i
ng
.
Ma
sa
l
a
h
y
a
n
g
di
r
um
uska
n
da
l
a
m
pe
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
y
a
i
t
u
ba
ga
i
m
a
na
ka
h
pe
ni
n
g
ka
t
a
n
m
ot
i
va
si
da
n
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
ke
l
a
s
I
V
pokok
ba
ha
sa
n
m
a
sa
l
a
h
sosi
a
l
di
S
D
N
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
d
oa
r
j
o
m
e
l
a
l
ui
pe
ne
r
a
p
a
n
m
e
t
ode
pe
m
be
l
a
j
a
r
a
n
rol
e
pl
ay
i
ng.
P
e
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
di
l
a
kuka
n
de
ng
a
n
t
uj
ua
n
unt
uk
m
e
ni
ng
ka
t
ka
n
m
ot
i
va
si
da
n
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
k
e
l
a
s
I
V
pokok
ba
ha
sa
n
m
a
s
a
l
a
h
sosi
a
l
d
i
S
D
N
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
d
oa
r
j
o
m
e
l
a
l
ui
pe
ne
r
a
pa
n
m
e
t
ode
pe
m
be
l
a
j
a
r
a
n
r
ol
e
pl
ay
i
n
g.
vi
i
S
ubj
e
k
da
l
a
m
pe
n
e
l
i
t
i
a
n
i
ni
a
da
l
a
h
si
sw
a
k
e
l
a
s
I
V
S
D
N
P
a
n
g
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
doa
r
j
o
.
P
e
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
di
l
a
ksa
na
ka
n
pa
d
a
se
m
e
st
e
r
g
e
n
a
p
t
a
hun
a
j
a
r
a
n
2012/
20
13
.
P
e
ne
l
i
t
i
a
n
i
n
i
di
l
a
ksa
na
ka
n
di
S
D
N
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
doa
r
j
o
di
D
e
sa
K
e
nda
l
, K
e
c
a
m
a
t
a
n T
ul
a
ng
a
n
,
K
a
bupa
t
e
n
S
i
doa
r
j
o
.
Me
t
ode
pe
n
g
um
pul
a
n
da
t
a
da
l
a
m
pe
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
di
l
a
kuka
n
m
e
l
a
l
ui
ke
g
i
a
t
a
n
obse
r
va
si
,
w
a
w
a
n
c
a
r
a
,
d
okum
e
nt
a
si
,
da
n
t
e
s.
D
a
l
a
m
pe
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
,
h
a
si
l
o
b
se
r
va
si
m
ot
i
va
si
da
n
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
di
a
na
l
i
s
i
s
se
c
a
r
a
de
skr
i
pt
i
f
.
P
e
ne
l
i
t
i
m
e
ne
t
a
pka
n
t
a
r
ge
t
pe
n
c
a
pa
i
a
n
unt
uk
m
ot
i
va
si
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
se
c
a
r
a
kl
a
si
k
a
l
de
n
g
a
n
kr
i
t
e
r
i
a
sa
nga
t
t
i
ngg
i
,
se
da
n
g
ka
n
unt
uk
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
ha
r
us
m
e
nc
a
pa
i
kr
i
t
e
r
i
a
ke
t
unt
a
sa
n m
i
ni
m
a
l
a
t
a
u
≥
70
%
.
H
a
si
l
y
a
n
g
di
pe
r
ol
e
h
d
a
r
i
pe
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
m
e
nu
nj
ukka
n
m
ot
i
va
si
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
y
a
n
g
se
m
ul
a
pa
da
pr
a
si
kl
us
se
be
s
a
r
3
6,9
%
,
m
e
ni
ng
k
a
t
m
e
nj
a
di
69
,2
%
pa
da
si
kl
us
1
,
da
n
p
a
d
a
si
kl
us
2
se
m
a
ki
n
m
e
ni
n
g
ka
t
m
e
nj
a
di
81,2
%
.
H
a
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
pa
da
pr
a
si
kl
us
se
be
sa
r
18,7
%
,
se
da
n
g
k
a
n
pa
d
a
si
kl
us
1
m
e
ni
ng
k
a
t
m
e
nj
a
di
6
8,8
%
, da
n pa
d
a
si
kl
us 2 m
e
ni
ng
ka
t
m
e
nj
a
di
8
7,5
%
.
K
e
si
m
pul
a
n
da
l
a
m
p
e
ne
l
i
t
i
a
n
i
ni
a
da
l
a
h
p
e
ne
r
a
pa
n
m
e
t
ode
pe
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
rol
e
pl
ay
i
ng
da
pa
t
m
e
ni
n
g
ka
t
k
a
n
m
ot
i
va
si
da
n
ha
si
l
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
ke
l
a
s
I
V
pokok
ba
ha
sa
n
m
a
sa
l
a
h
sosi
a
l
di
S
D
N
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
doa
r
j
o.
S
a
r
a
n
unt
uk
S
D
N
e
ge
r
i
P
a
ng
ke
m
i
r
i
I
I
S
i
doa
r
j
o
da
n
g
ur
u
ke
l
a
s
I
V
y
a
i
t
u
se
ba
i
kn
y
a
pe
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
I
P
S
ha
r
us
se
sua
i
de
n
g
a
n
R
P
P
y
a
ng
t
e
l
a
h
di
bua
t
se
ndi
r
i
de
n
g
a
n
m
e
n
e
r
a
pk
a
n
m
e
t
ode
pe
m
be
l
a
j
a
r
a
n
y
a
n
g
t
e
pa
t
se
hi
ngg
a
m
e
ni
n
g
k
a
t
ka
n
m
ot
i
va
si
be
l
a
j
a
r
si
sw
a
.
S
a
r
a
n
unt
uk
pe
ne
l
i
t
i
y
a
n
g
l
a
i
n
,
j
i
ka
m
e
l
a
ksa
na
ka
n
P
T
K
,
ha
r
a
p
di
l
a
kuka
n
d
e
n
g
a
n
be
na
r
be
na
r
m
e
n
g
a
m
a
t
i
se
g
a
l
a
i
ndi
ka
t
or
m
ot
i
va
si
be
l
a
j
a
r
y
a
n
g
di
t
unj
ukka
n
ol
e
h
si
sw
a
se
sua
i
de
n
g
a
n p
e
dom
a
n
y
a
n
g
t
e
l
a
h di
bua
t
.