ISTILAH-ISTILAH PENYAKIT KULIT DAN KELAMIN PADA MASYARAKAT JAWA DI DESA TEGAL PARE KECAMATAN MUNCAR KABUPATEN BANYUWANGI (TINJAUAN SEMANTIK DAN ETIMOLOGI)

Abstract

Penelitian ini dilakukan dengan tiga tahap, yaitu: 1) pengumpulan data, yang dilakukan dengan metode simak dan cakap dengan teknik lanjutan simak libat cakap; 2) penganalisisan data, yang dilakukan dengan mengelompokkan istilah-istilah tersebut berdasarkan kelas kata, kemudian dilanjutkan dengan mendeskripsikan makna dan penggunaannya berdasarkan tahapan pelaksanaannya; dan 3) penyajian data, yang dilakukan secara informal dan secara formal. Istilah – istilah penyakit kulit dan kelamin yang dipakai oleh masyarakat Jawa di Desa Tegal Pare, Kecamatan Muncar, Kabupaten Banyuwangi terdiri atas beberapa macam, yaitu; istilah-istilah yang berupa kata asal, istilah-istilah yang berupa kata berimbuhan, istilah-istilah yang berupa kata majemuk, istilah-istilah yang berupa frasa, dan istilah-istilah yang berupa singkatan. Istilah – istilah yang digunakan pada penyakit kulit yang berupa kata asal ialah; rangen [raηən], kusta [kusta], tetanus [tetanus], herpes [hɛrpes], bopeng [bopɛŋ], bentol [bəntOl], nedas [nedhas], dompo [dhompo], dan jampes [jampəs]. Istilah yang berbentuk kata imbuhan yaitu; panuen [panuwen], cangkrangen [caŋkraŋən], udunen [udunən], kukulen [kukulən], kutilen [kutilən], sindapen [sindapən], gabagen [gabagen], berengen [bɛrɛŋən], tumoen [tumowən], gudigen [gᴜdʱikən], lumpangen [lumpaŋən], kopok’en [kOpↄ?ən], cantengen [canthəŋən], borok’en [bↄrↄ?ən], biduren [bidhurən], benyek’en [bɛñɛ?ən], gerumuten [gərumutən], korengen [koreŋən], kremien [krəmiyən] kuenen [kuwɛnən], bubulen [bubulən], bonongen [bↄnↄŋən] dan suleten [sulətən]. Istilah yang berupa kata majemuk yaitu; raja singa, kencing nanah, dan herpes kelamin. Istilah yang berupa frasa yaitu; infeksi HIV dan keringet buntet. Istilah yang berupa singkatan yaitu HIV-AIDS.