UJ I MI N I MU M I N H I B I T O R Y C O N C E N T R A T I O N DAN MI N I MU M BACTERI CI DAL CONCENTRATI ON EKSTRAK POLI FENOL BI J I KOPI ROBUSTA ( Co f f e a c a ne p ho r a ) T E R H A D A P PER TU M BU H A N St r e pt oc oc c us mut ans SKRIPSI di a j uka n guna m e l e ngka pi t uga s a khi r da n m e m e nuhi s a l a h s a t u s ya r a t unt uk me n y e l e s a i k a n P r o g r a m S t u d i K e d o k t e r a n G i g i ( S 1 ) da n m e nc a pa i ge l a r S a r j a na K e dokt e r a n G i gi Oleh D z an u ar R ah maw an N I M 091610101058

Abstract

Bi j i

kopi

m e rupa ka n ba gi a n da ri

t a na m a n kopi

ya ng t e l a h di t e l i t i

m a m pu be ke rj a

s e ba ga i

a nt i ba kt e ri . K e m a m pua n a nt i ba kt e ri

da ri

bi j i

kopi

t e rs e but

di duga

be ra s a l

da ri

ka ndunga n pol i f e nol

ya ng t e rka ndung di

da l a m nya . P ol i f e nol

da l a m

bi j i

k opi

t e rs e but

a nt a ra

l a i n:

a s a m

kl ora ge na t

da n a s a m

ka f e a t . P ol i f e nol

t e rs e but

di duga

m a m pu be ke rj a

s e ba ga i

a nt i ba kt e ri

de nga n c a ra

m e ngha m ba t

pe m be nt uka n bi of i l m , s i nt e s i s

prot e i n, D N A

da n RN A

da ri

St r e pt oc oc c us

m ut ans . P e ne l i t i a n i ni

be rt uj ua n unt uk m e nge t a hui

m i ni m um

i nhi bi t or y

c onc e nt r at i on

( MIC ) da n m i ni m um

bac t e r i c i dal

c onc e nt r at i on

( MB C ) e ks t ra k pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

t e rha da p pe rt um buha n S. m ut ans .

J e ni s

pe ne l i t i a n ya ng di guna ka n a da l a h e ks pe ri m e nt a l

l a bora t ori s

de nga n ra nc a nga n pe ne l i t i a n pos t

t e s t

onl y

c ont r ol

gr oup de s i gn

ya i t u de nga n m e m ba ndi ngka n e f e k a nt i ba kt e ri

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

pa da

ke l om pok kont rol

da n ke l om pok pe rl a kua n s e t e l a h di be ri

s ua t u t i nda ka n

ya ng di l a kuka n pa da

l a bora t ori um

M i krobi ol ogi

F a kul t a s

K e dokt e ra n G i gi

U ne j . S a m pe l

ya ng di guna ka n s e ba nya k 7 ke l om pok pe rl a kua n de nga n s a t u kont rol

pos i t i f

da n ne ga t i f . P e rl a kua n da n kont rol t e rs e but di l a kuka n pe ngul a nga n s e ba nya k 3 ka l i .

P e ne l i t i a n i ni

di a w a l i

de nga n m e l a kuka n uj i

MIC . U j i

MIC

di l a kuka n de nga n m e ngguna k a n m e t ode

di l us i

c a i r ya i t u de nga n m e l a kuka n pe nge nc e ra n e ks t ra k pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

da ri

kons e nt ra s i

2 m L

e ks t ra k pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

da l a m

3,1 m L

l a rut a n de nga n m e di a

BH I B.

S a m pe l

ya ng

s uda h

di e nc e rka n

t e rs e but

di i nokul a s i ka n

S.

m ut an ,

k e m udi a n

di i nkuba s i

s e l a m a

24

j a m

pa da

s uhu

37 vi i

o C

s e c a ra ae r obi c . N i l a i

MIC

di t e nt uka n de nga n m e l i ha t

kons e nt ra s i

t e rke c i l

ya ng m e nunj ukka n ke j e rni ha n da ri

m e di a

BH I B.

T a ha p

s e l a nj ut nya

di l a kuka n

uj i

MB C

de nga n

m e nga m bi l

m a s i ng m a s i ng

s e di a a n

uj i

MIC

s e ba ny a l

1 µ L

unt uk

di l a kuka n

i nokul a s i

ba kt e ri

de nga n

m e t ode

s pr e adi ng

(pe nye ba ra n)

pa da

m e di a

bl ood

agar .

M e di a

bl ood

agar

t e rs e but

ke m udi a n

di i nkuba s i

s e l a m a

24

j a m

pa da

s uhu

37 http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ http://digilib.unej.ac.id/ vi i i

o C

s e c a ra

ae r obi c . Nilai MB C

di t e nt uka n de nga n m e l i ha t

kons e nt ra s i

ya ng m e nunj u kka n

t i da k a da nya

pe ruba ha n w a r na

da ri

m e di a

bl ood agar . D a t a

ha s i l

U j i

MIC

da n MB C

ke m udi a n di a na l i s i s

de nga n m e ngguna ka n uj i

s t a t i s t i k Kr us k al Wal l i s

ya ng

ke m udi a n

di l a nj ut ka n

de nga n

uj i

Man Whi t ne y

a pa bi l a

ni l a i

s i gni f i ka ns i

<0,05

unt uk

m e nge t a hui

a da nya

pe rbe da a n a na t a ra

kons e nt ra s i

pe rl a kua n de nga n kont rol .

P a da

ha s i l

uj i

s t a t i s t i k

Man Whi t ne y

unt uk

uj i

MIC

di ke t a hui

ba hw a

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

s e c a ra

be rm a kna

m a m pu

m e ngha m ba t

pe rt um buha n

S.

m ut ans

(p< 0 ,05),

na m un

unt uk

uj i

s t a t i s t i k

Kr us k al Wal l i s

unt uk

uj i

MIC

di ke t a hui

ba hw a

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

t i da k

m a m pu

m e m bunuh

ba kt e ri

S.

m ut ans

(P >0,05) .

N i l a i

MIC

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

t e rha da p

pe rt um buha n

S.

m ut ans

ya i t u

pa da

kons e nt ra s i

2

m L

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kop i

robus t a

da l a m

3,1

m L

l a rut a n,

s e da ngka n

unt uk

ni l a i

MB C

t e rha da p

pe rt um buha n

S.

m ut ans ,

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

be l um

m e m i l i ki nya

pa da

kons e nt ra s i

t e rs e but .

H a l

i ni

m e nunj ukka n

ba hw a

ke m a m pua n

a nt i ba kt e ri

e ks t ra k

pol i f e nol

bi j i

kopi

robus t a

y a i t u

de nga n m e ngha m ba t pe rt um buha n da ri ba kt e ri

S. m ut ans .